Kenniscentrum Techniek

Duurzame paprikaverpakkingen: dat smaakt naar meer!

Studenten presenteren ideeën: van eetbare sticker tot shock freezing

13 apr 2022 09:48

Kunnen we onze paprika’s online verkopen in een duurzame product-verpakkingscombinatie? Dat was de vraag waarmee Harvest House, een internationale coöperatie van telers, de Hogeschool van Amsterdam (HvA) benaderde. Vijftien studenten van de minor Wereld van Verpakken gingen met deze vraag aan de slag. Onlangs presenteerden ze hun ideeën.

Het is een woensdagmiddag, eind maart. In een groot lokaal van de faculteit Techniek duwen studenten een verrijdbare tafel naar het midden van de ruimte. Op de tafel liggen verpakkingen, schetsen en uitwerkingen van hun onderzoek. De afgelopen weken hebben ze voor de minor Wereld van Verpakken gewerkt aan een duurzame product-verpakkingscombinatie voor de online verkrijgbare paprika’s van coöperatie Harvest House.

In groepen van drie werkten de studenten verschillende ideeën uit, die ze tijdens een tussenpresentatie voorlegden aan het bedrijf. Op basis van de ontvangen feedback ging elk drietal verder met een idee voor de korte en lange termijn. Inmiddels hebben ze deze twee verpakkingsconcepten verder verfijnd, en is het tijd om de definitieve versie te presenteren aan Harvest House.

Onderzoeksproject Goed Verpakt

Harvest House is niet het enige bedrijf dat de hulp van de HvA heeft ingeroepen bij het ontwikkelen van een duurzame product-verpakkingscombinatie. Ook grote namen als HEMA en groente- en fruitdistributeur Eosta vroegen de hogeschool om mee te denken. “Er is een toenemende belangstelling van bedrijven voor het onderwerp”, signaleert Cathrien Ruoff, docent van de minor Wereld van Verpakken. “De vraag naar duurzame verpakkingen maakt momenteel een enorme groei door. Desondanks zijn er heel weinig mensen in Nederland die kennis van het onderwerp hebben.”

Binnen de HvA is die kennis wél beschikbaar. Met het onderzoeksproject Goed Verpakt helpt de hogeschool bedrijven om te onderzoeken hoe duurzame product-verpakkingscombinaties voor hun food-producten eruit kunnen zien. Daarbij wordt altijd een afweging gemaakt tussen productverspilling versus verpakkingsgebruik. De binnenkomende vragen worden opgepakt door studenten, bijvoorbeeld voor een afstudeeropdracht of – zoals in het geval van Harvest House – door deelnemers aan de minor Wereld van Verpakken.

Floor, Imke en Wouter

Rethink-methode

Centraal in de minor staat de zogenoemde Rethink-methode. Rethink is een strategie op de R-ladder, die de mate van circulariteit van een aanpak meet. Hoe hoger een strategie op deze ladder staat, hoe circulairder die is. Rethink staat bovenaan en levert daarmee de meeste duurzaamheidswinst op. “Dat komt omdat je met Rethink bij de basis start: je stelt de vorm waarin een product wordt aangeboden ter discussie”, legt Ruoff uit. “Want heeft het product eigenlijk wel een verpakking nodig? Door vraagtekens te zetten bij het hele ontwerp- en productieproces kom je uiteindelijk tot de meest duurzame oplossing.”

Wat wil de consument?

Het toepassen van de Rethink-methode vraagt om een keten- en systeembenadering. Alle stappen in de keten, van ontwerp tot productie, transport en verkoop, hangen namelijk met elkaar samen. “Het vertrekpunt voor de studenten was het einde van de keten: de consument”, geeft Ruoff aan. “Wat verwachten zij van een paprika(verpakking)? Komt dat overeen met het daadwerkelijke product? En zo nee, hoe kan dat anders? Na het uitvoeren van onderzoek naar het aankoop- en weggooigedrag van consumenten zijn de studenten gaan nadenken over een nieuwe product-verpakkingscombinatie. Natuurlijk moesten ze ook rekening houden met andere factoren. Zo hebben ze onder meer onderzocht of de logistieke keten korter zou kunnen en wat de milieu-impact en recycle-mogelijkheden van hun verpakkingsconcept zijn. En hoe het zit met productverspilling en -bescherming en wet- en regelgeving.”

Zoey, Eva en Annika

Kwaliteiten combineren

Om ervoor te zorgen dat de minor-studenten zoveel mogelijk van elkaar leren, zijn in elk van de vijf groepen verschillende expertises vertegenwoordigd. Zo heeft Jacky (Creative Business) samengewerkt met Frank (Voeding en Diëtetiek) en Jordi (Logistiek). “Zeker in het begin was de opdracht voor ons best uitdagend. Geen van ons wist namelijk veel van materialen en productontwerp”, vertelt Jacky. Frank knikt. “In de eerste weken vonden we het daardoor lastig om te bepalen welke richting we op wilden met de opdracht.”

Na een paar weken kreeg het drietal toch de smaak te pakken. Nu kijken ze terug op een geslaagd project. “Omdat we alle drie van een totaal andere opleiding komen, keken we allemaal vanuit ons eigen perspectief naar de opdracht”, zegt Jacky. “We hebben elk iets bijgedragen vanuit onze eigen kwaliteiten. Dat maakte het heel leuk.” Voor Frank is de link met de actualiteit ook een meerwaarde. “Dan kwam Cathrien weer een les binnen met bijzonder nieuws, bijvoorbeeld dat er voor het eerst microplastics in menselijk bloed zijn gevonden. De link met kunststof verpakkingen van voedselproducten spelen hierbij mogelijk een rol. Het vakgebied is dus volop in ontwikkeling, heel interessant!”

Laura, Iris en Jerry

Van scheurrandjes tot eetbare sticker

Dan is het tijd voor de presentaties. Elke groep licht een verpakkingsconcept voor de korte en lange termijn toe, geeft aan hoe ze hiermee tegemoetkomen aan de behoeften van de consument, welke duurzame keuzes ze hebben gemaakt en wat de voor- en nadelen zijn. Het ene na het andere innovatieve idee komt voorbij. Zo presenteren Laura, Iris en Jerry verpakkingsfolie die door middel van scheurrandjes kan worden uitgevouwen tot A4-formaat. Slim gevonden, want folie van een kleiner formaat wordt niet gerecycled, vertellen de studenten.

Erin, Bart en Daan introduceren een paprika zonder verpakking met een eetbare sticker, waarop consumenten informatie over het product kunnen vinden. De sticker is op te eten, maar mag ook in de gft-bak. Annika, Eva en Zoey stellen voor om de app van een online bezorgdienst zo aan te passen dat consumenten kunnen kiezen uit drie opties: een paprika zonder verpakking, met verpakking of een ‘buitenbeentje’. Doordat klanten in de app informatie over het verschil in houdbaarheid krijgen, kunnen ze goed inschatten welke optie bij ze past. Bovendien kan het prijsverschil van de paprika zonder verpakking hen verleiden om voor de duurzamere optie te kiezen.

Sommige groepen hebben ook onderzoek gedaan naar technieken die nog volop in ontwikkeling zijn. Zo hebben Wouter, Imke en Floor de optie van shock freezing bestudeerd, waarbij stukjes paprika worden ingevroren zodat ze langer houdbaar blijven. Daarnaast komen Jordi, Frank en Jacky met het idee om de steel van een paprika te voorzien van een QR-code die klanten naar een app leidt met informatie over voedselverspilling.

‘Heel inspirerend’

De vijf presentaties kunnen rekenen op een positieve reactie van Lienemijn Verploeg, Food Innovatie Manager bij Harvest House. “Het is heel inspirerend om te zien hoe de studenten verpakkingsconcepten belichten vanuit verschillende perspectieven. Ik vind bovendien dat ze hun voorstellen erg goed hebben uitgewerkt. Er zitten meerdere aansprekende ideeën bij. Of we er echt mee gaan werken, weten we nog niet, maar we gaan een aantal opties zeker verder onderzoeken om te zien of ze haalbaar voor ons zijn!”

Erin, Daan en Bart

Circulair Ontwerpen en Ondernemen

De minor Wereld van Verpakken is onderdeel van het onderzoeksproject Goed Verpakt . Het project valt onder het lectoraat Circulair Ontwerpen en Ondernemen van de HvA en richt zich op de rol van de ontwerper bij het ontwikkelen van verpakkingen voor een circulaire economie. Gezocht wordt naar ontwerpregels voor circulair herontwerp van product-verpakkingscombinaties, rekening houdend met het aankoop- en weggooigedrag van consumenten en de branding van bedrijven.