Blog 1 - ‘Ik heb gehoord dat jullie hier een 3D-printer hebben…

Gepost op: 12 okt 2018 | Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Een van de doelen in de maakplaats is dat kinderen hun creativiteit ontplooien. Wat is creativiteit eigenlijk? Wat verstaan we onder creativiteit in de maakplaats? Hoe kunnen we kinderen creatief laten zijn in de maakplaats? En waar zien we het aan als kinderen creatief zijn, met andere woorden: hoe meten we creativiteit in de maakplaats? In de eerste bijeenkomst van de Learning Community hebben de maakplaatscoaches zich hierin verdiept.Een van de doelen in de maakplaats is dat kinderen hun creativiteit ontplooien. Wat is creativiteit eigenlijk? Wat verstaan we onder creativiteit in de maakplaats? Hoe kunnen we kinderen creatief laten zijn in de maakplaats? En waar zien we het aan als kinderen creatief zijn, met andere woorden: hoe meten we creativiteit in de maakplaats? In de eerste bijeenkomst van de Learning Community hebben de maakplaatscoaches zich hierin verdiept.

Allereerst hebben we onze eigen opvattingen in kaart gebracht. Wat komt er in je op bij het begrip ‘creativiteit’. Voor sommigen was het gekoppeld aan ‘moeten creëren’ en de druk om uit het niets iets te moeten laten ontstaan. Of sterk gekoppeld aan beeldende kunst. ‘Eerst zag ik creativiteit alleen maar gekoppeld aan schilderkunst en zo, die omslag naar technologie had ik helemaal nog niet gemaakt.’ Creativiteit in de maakplaats vraagt om een eigen definitie. Na het uitwisselen van onze eigen opvattingen zijn we aan de slag gegaan met het concreet maken van creatief gedrag aan de hand van originaliteit, vindingrijkheid, nieuwsgierigheid en delen.

Originaliteit

Het gaat om het maken van iets nieuws, dat eerder nog niet bestond. Iets aanpassen mag ook zodat het beter, mooier of persoonlijk wordt. Dat kan een product zijn, een ding, maar ook een idee. ‘Creativiteit komt op onverwachte momenten. Op commando kan dat intimiderend zijn, het is een dooddoener als het moet. Als je ophoudt met denken, het moment dat je alles uitschakelt, zoals bijvoorbeeld onder de douche komen de beste ideeën’, zegt een maakplaatscoach. Die natuurlijke creativiteit, het genereren van nieuwe ideeën, heeft alles te maken met dat je je eigen ervaringen op een nieuwe manier interpreteert, zegt Runco (2008). Een authentieke betekenis geven aan ervaringen en maken, dat is iets wat iedereen kan en wat ook in de maakplaats heel belangrijk is. ‘Wat je bij kinderen ook veel ziet, is dat ze iets willen maken wat ze bij anderen zien en wat leuk is. Ook kopiëren is leerzaam, bijvoorbeeld om technieken te leren. Maar het moet daar niet bij blijven. Zoals bij het maken van een sleutelhanger met eigen naam om de lasersnijder te leren kennen. Als het daarbij blijft is eigenlijk jammer. Zo hebben we een keer een slinger gemaakt in de maakplaats en ieder kind kon zelf iets toevoegen, ze kregen echt de smaak te pakken.’ Mogen mislukken is belangrijk en vindingrijkheid kan ook ontstaan uit verveling. Het gesprek komt er op of kinderen daar anno 2018 nog wel genoeg aan toekomen, aan vervelen.

Vindingrijkheid

Creativiteit heeft ook een functionele kant, het vinden van oplossingen. Makers vinden oplossingen door divergent denken (exploratief, bedenken van veel verschillende nieuwe ideeën, oplossingen of alternatieven) en convergent denken (samenbrengen van verschillende ideeën of alternatieven tot een nieuwe aanpak of oplossing) (Buisman, van Loon-Dikkers, Boogaard & van Schooten, 2017). In de maakplaats herkennen we dit in de ontwerpopdrachten van een Designathon, waarbij kinderen nieuwe oplossingen voor maatschappelijke problemen maken.

Slinger in de Maakplaats - foto Maakplaats 021

Nieuwsgierig

Is de maakplaats een plek voor creatieve kinderen of worden kinderen creatief als ze in de maakplaats zijn? Laatst liep er een jongen binnen: ‘Ik heb gehoord dat jullie hier een 3D-printer hebben, daar heb ik op school ook al over gehoord, ik heb Tinkercad geleerd en wil graag iets maken hier.’ Dat is een voorbeeld van maker die een eigen plan heeft om iets te maken, die onderzoekt en vragen stelt om zijn doel te bereiken. Makers houden deze nieuwsgierigheid vast, ze proberen nieuwe dingen uit, kijken daarvoor naar wat anderen doen. Niet alle kinderen komen op die manier de maakplaats binnen, voor sommigen is het eerst belangrijk dat ze zich technologische vaardigheden eigen maken, heel gestructureerd. Onderzoek laat zien dat het vermogen om creatief te zijn in een bepaald vakgebied gebaseerd op jarenlang bestuderen en oefenen (Sawyer, 2012).

Delen en doen

Opvallend is dat creativiteit vaak omschreven is voor individuele kinderen en volwassenen, terwijl in de maakplaats het samen maken belangrijk is. Het delen van kennis is een van de uitgangspunten van makers (Martin, 2015; Julian & Parrott, 2017). Dat betekent dat als je bijvoorbeeld geleerd hebt hoe een bepaald computerprogramma werkt of hoe een machine moet bedienen, dat daar dan bij hoort dat je dit aan andere kinderen vertelt of uitlegt. Kinderen doen dit over het algemeen graag. Er is eigenlijk altijd wel iets waarin jij verder bent dan een ander. Net zoals je altijd wel iets leren kunt van een ander. Delen hoort bij maken. En maken is natuurlijk doen, creëren, herontwerpen.

Creativiteit in de maakplaats

Onze definitie van creativiteit begint zich af te tekenen: Creativiteit in de maakplaats stelt je in staat om, op een authentieke en persoonlijke wijze, betekenisvolle voorwerpen en ideeën te construeren. De vier elementen originaliteit, vindingrijkheid, nieuwsgierigheid, delen en doen gebruiken we om creatief gedrag van kinderen in de maakplaats te beschrijven. Daarover volgende keer meer.

Literatuur

Buisman, M., Van Loon-Dikkers, L., Boogaard, M. en van Schooten, E. (2017). Stimuleren van creatief vermogen en kritisch denken. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

Julian, K.D. and Parrott, D.J. (2017). Makerspaces in the Library: Science in a Student’s Hands. Journal of the Learning Spaces, 6(2), 13-21.

Martin, L. (2015). The promise of the Maker Movement for Education. Journal of Pre-college Engineering Research, 5(1), 30-39.

Runco, M. A. (2008). Creativity and Education. New Horizons in Education, 56, 107-115.

Sawyer, R.K. (2012). Explaining Creativity. The science of human innovation. Oxford: Oxford University Press.

Over dit blog

In de Learning Community Maakplaats 021 onderzoekers maakplaatscoaches, maker educators en onderzoekers wat kinderen leren in de maakplaats en wat dit vraagt van de professionele omgeving. In vier ontwerpcycli richten we ons op verschillende thema’s gekoppeld aan technologische vaardigheden: creativiteit, peer learning, empowerment en maatschappelijke betrokkenheid.