Herstel na IC-opname vraagt om gespecialiseerde professionals

Promotieonderzoek van Mel Major-Helsloot

1 jun 2022 00:00

Jaarlijks liggen er zo’n 80.000 mensen op de IC’s. 82% van de acuut opgenomen IC-patiënten overleeft deze opname, dankzij de moderne medische technologie en excellente zorg. Maar dat overleven komt met een prijs. Talloze patiënten ervaren na het verlaten van de IC vaak nog langdurig klachten: 70% van de patiënten ontwikkelt het post-IC syndroom; verminderde spierkracht en uithoudingsvermogen, problemen met geheugen of concentratie, ondervoeding en/of nachtmerries. Mel Major promoveert vrijdag 8 april op haar onderzoek waarin ze concludeert: fysiotherapeuten zijn goed in staat om patiënten te begeleiden na een ingrijpende IC-opname, mits zij de juiste scholing ontvangen én nauw samenwerken met andere professionals.

Docent-onderzoeker Mel Major-Helsloot

Docent-onderzoeker en fysiotherapeut Mel Major is verbonden aan het lectoraat 'Revalidatie in de acute zorg' van bijzonder lector Marike van der Schaaf aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Major deed in de afgelopen jaren intensief promotieonderzoek, dat gedeeltelijk plaatsvond in het Amsterdam UMC, naar herstel na IC-opname en hoe het post-IC syndroom het beste behandeld kan worden met inzet van fysiotherapeuten en andere specialisten uit het paramedische circuit. Major onderzocht hoe je je conditie op een verantwoorde manier opbouwt na een IC-opname en welke ondersteuning fysiotherapeuten nodig hebben om patiënten hierbij zo goed mogelijk te begeleiden. ‘Als fysiotherapeut moet je bedacht zijn op de complexiteit van de gevolgen na zo’n ingrijpende ziekenhuisopname. Veel patiënten hebben een ernstig afgenomen conditie en zijn veel spierkracht verloren na een IC-opname. Hierdoor zijn ze heel laag belastbaar. Patiënten gaven aan dat ze kennis en expertise misten bij professionals die hen na ziekenhuisontslag begeleidden bij het herstel. Daardoor was een trainingsprogramma soms te zwaar, waardoor je onbedoeld het tegenovergestelde effect bereikt,’ vertelt Major.

Van opname tot nazorg

Haar proefschrift ‘Beyond survival: optimizing the rehabilitation pathway after critical illness’ volgt de ‘reis’ van de patiënt – van opname tot nazorg – in een zestal studies: Major ontwikkelde een e-learning module om studenten van de internationale fysiotherapie-opleiding zo goed mogelijk voor te bereiden op een IC-stage. Ze sprak met patiënten en hun familieleden: ‘De overgang tussen de IC en de verpleegafdelingen werd regelmatig als heel onveilig ervaren. En sommigen ervaarden geen goede zorg bij het herstel thuis.’ Ook volgde Major een groep patiënten die beademd zijn op de IC: ‘We vonden een samenhang tussen verzwakte ademspieren en een slechter uithoudingsvermogen en verminderde spierkracht.’ Daarna onderzocht ze welke tests en behandelingen fysiotherapeuten het beste kunnen aanbieden aan patiënten na een IC-opname en deed daar aanbevelingen voor. Dit leidde gelijk al tot een concrete behandelmethode en tot het REACH netwerk. Dit is een netwerk van fysiotherapeuten, ergotherapeuten en diëtisten die zijn opgeleid om patiënten na een IC-opname in de thuissituatie te begeleiden bij hun herstel. Het REACH netwerk is inmiddels geformaliseerd tot een stichting. Het is de bedoeling dat ook professionals uit andere disciplines aansluiten en dat het een landelijke dekking krijgt. Zo kunnen alle patiënten die na een kritieke ziekte en een IC-opname moeten herstellen, dat op de juiste plek en met de juiste zorg doen.