Deze HvA-student laat jongeren weer lezen

4 mrt 2021 11:37 | Faculteit Digitale Media en Creatieve Industrie

Het leesplezier onder jongeren daalt. Zij lezen vooral korte tekstjes, bijvoorbeeld op Instagram. Student Joop Akerboom (25) van de opleiding Communication and Multimedia Design besloot hier iets aan te doen. Hij ontwierp Scrollbook, dat jongeren met fragmenten enthousiast maakt over bepaalde boeken. Hij studeerde af met een 10, kreeg een droombaan én is genomineerd voor een nationale prijs.

Voor de duidelijkheid: Joop is zelf ook niet bepaald een lezer. “Ik ben enorm visueel ingesteld, keek alleen films en deed videogames. Mijn moeder zei vaak: ‘Je moet meer lezen, Joop!’ Ze vindt plaatjes in boeken verschrikkelijk, want die verklappen alles.”

Generatie leest weinig

Maar het kwartje viel pas toen Joop in de bus zat, op weg naar de Hogeschool van Amsterdam. Zijn oog viel op een krantenartikel over laaggeletterdheid onder jongeren. Hij las het artikel uit en deed daar een halfuur over; de hele busrit. Thuis liet hij het zijn vader lezen, die binnen 10 minuten klaar was. Joop: “Toen besefte ik: dít is wat er gebeurt als een hele generatie weinig leest. Lezen kost ons moeite”.

In Zweinstein

Dat niet alleen; jongeren doen ook minder aan ‘diep lezen’. Dat wil zeggen dat je helemaal in een tekst opgaat, en daardoor inzichten opdoet. “Dat je, in het geval van Harry Potter, ook echt even in Zweinstein bent”, aldus Joop. Doordat jongeren steeds minder in de staat van ‘diep lezen’ komen, lopen zij achterstanden op qua tekstbegrip en woordenschat.

Trailer van een boek

Joop besloot daarom om voor zijn afstuderen iets te ontwerpen dat ‘diep lezen’ onder jongeren bevordert. Vooraf hield hij een enquête onder 40 leeftijdsgenoten, en aanvullende interviews. Daaruit kwam nog een probleem naar voren: jongeren weten ook niet hoe ze een boek moeten kiezen. Maar hoe kiezen ze dan bijvoorbeeld een film op Netflix? ‘Dan heb je trailers', was het antwoord.

Zo kwam Joop tot het idee voor Scrollbook : hij besloot fragmenten uit boeken digitaal te maken, en zo royaal mogelijk vorm te geven, met typografie, sfeer en interactie. “Het moest de trailer worden van het boek.” Voor zijn favoriete boeken, The Shining en Lord of the Rings, maakte hij zelf de illustraties, en gebruikte hij letters en kleur waarin de sfeer van het verhaal doorsijpelt.

Accepteer de marketingcookies om deze video te zien

Scrollbook - promovideo

Karaokebar

Maar er was nog één probleem dat Joop moest tackelen: jongeren hebben ook moeite met het lezen zelf, en haken daardoor af. Hiervoor kreeg Joop een ingeving tijdens een stapavond met vrienden, die eindigde in een karaokebar. “Als ik ergens een hekel aan heb…”, grapt Joop. “Maar daar viel me iets op: mijn ogen werden als vanzelf geleid door de tekst op het scherm. Zo bedacht ik: zou het lezers helpen als de tekst oplicht in hun leestempo?" Die laatste stap maakt Scrollbook compleet: de tekst van het verhaal licht op, naargelang de snelheid waarmee je door het verhaal scrollt.

Enthousiast

Alle jongeren die Joop ondervroeg, zijn enthousiast over de nieuwe digitale boekfragmenten. Een aantal deelnemers bleek zelfs niet weg te slaan uit zijn versie van Lord of the Rings ; in het Engels. “Ze zeiden: het boek heeft een totaal eigen sfeer; heel anders dan de film. En dat de tekst oplicht in je eigen tempo, hielp ze echt bij het lezen. Het kostte ook een jongen met ADHD minder moeite om de draad weer op te pakken.”

Nieuwe baan

Joop kreeg meteen na afstuderen een baan aangeboden bij ontwerpbureau Superhero Cheesecake in Amsterdam. Zij kregen een magazine van de opleiding op de mat, en belden Joop: ‘Jou moeten we hebben!’ Nu werkt Joop voor internationale opdrachtgevers als G-Star en Adidas aan digitale ervaringen.

Daarnaast kreeg hij leuk nieuws: hij is in de running voor de Renew the Book - Innovation Award, een nationale prijs voor innoveren in het lezen. Zijn Scrollbook staat in de top drie. eind maart wordt de winnaar bekend.

Communication and Multimedia Design

Joop heeft de opleiding Communication and Multimedia Design aan de HvA afgerond. Het belangrijkste dat hij daar heeft geleerd: “Denken vanuit de gebruiker. Je werkt je creatieve ideeën uit en ontwerpt digitale oplossingen, maar altijd zodat anderen daar baat bij hebben. Dát is de kern, en daarom heb ik mijn plek gevonden als ontwerper.”

Wil jij net zoals Joop digitale, interactieve en creatieve oplossingen ontwerpen? Meld je aan voor de open avond van Communication and Multimedia Design Amsterdam (CMD) op dinsdag 30 maart!

De Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) was als opdrachtgever verbonden aan dit project. Joop benaderde de OBA met zijn idee en kreeg vanuit hen tussentijds advies en begeleiding.