Centre of Expertise Urban Education

Literatuur voor burgerschapsvorming

Het bevorderen van burgerschap door het relevant maken van literatuur

Project

In de hedendaagse multiculturele en grootstedelijke omgeving is het belangrijk om burgerschapskwaliteiten te ontwikkelen. Literatuuronderwijs heeft veel potentie om bij te dragen aan de ontwikkeling van dit burgerschap. Dit project verkent manieren om taaldocenten hierin op te leiden.

DOEL VAN DIT PROJECT

Het inzetten van literatuur voor burgerschapsvorming

Burgerschapsvorming helpt de ontwikkeling van volwaardige burgers die kritisch kunnen denken, lezen en kijken, hun empathische vermogens hebben geoefend en ontwikkeld en die inzicht hebben in hoe de samenleving waar ze deel van uitmaken is georganiseerd en functioneert. De literatuurles is een uitstekend instrument om aan de kennis, houding en vaardigheden van burgerschap bij te dragen.

Het doel van dit project is om te verkennen hoe literaire werken gebruikt kunnen worden hiervoor. Een belangrijk voordeel van literatuur is dat het niet direct verband hoeft te houden met de huidige omgeving of cultuur. Dat maakt het een neutraal startpunt en veilig voor leraar en leerling om zich in te begeven. De leerling is uitgedaagd om kritisch na te denken over de personages en hun houding en drijfveren, en leert zo ook empathische vaardigheden aan. Omdat dit in de vorm van een leerlijn gegoten kan worden, is er genoeg tijd om alle leerlingen de kans te geven die ontwikkeling door te maken.

RESULTAAT VAN DIT PROJECT

Toepasbaarheid op het hele middelbaar onderwijs

Het project begint kleinschalig, met een pilot voor de bovenbouw havo/vwo. Hieruit zullen beschrijvende publicaties voortkomen. In de daarop volgende fase moeten ook de onderbouw havo/vwo en vmbo meegenomen worden. De bedoeling is om de publicaties vervolgens ook uit te breiden met tekstselectie, discussietechnieken en het poneren van problemen. Uiteindelijk is het doel docenten de arbeidsmarkt op te sturen die beter voorbereid zijn op het gebruik van literatuur om burgerschapsvorming te stimuleren.

Voorbeeld van literatuurgebruik: The Great Gatsby

Een van de boeken die goed geschikt is voor dit project is The Great Gatsby (1925), van F. Scott Fitzgerald. Het speelt zich af in een andere tijd en plaats, dus Nederlandse leerlingen worden niet direct aangesproken op hun eigen loyaliteiten en sympathieën. De verteller van het verhaal, Nick Carraway, positioneert zich nadrukkelijk als ‘niet oordelend’, maar ondanks zijn aankondiging onpartijdig te zijn beschrijft Carraway het personage Tom Buchanan in negatieve bewoordingen, terwijl hij juist weer geen actie onderneemt als Buchanan liegt, bedriegt en mishandelt. De studenten worden geconfronteerd hiermee en zullen zich moeten en kunnen verplaatsen in Carraway, en zich afvragen waarom hij bepaalde dingen zegt en (niet) doet. Dit kan leiden tot discussies die langzaam van het boek los komen, en relevanter worden voor onze wereld: het begin van burgerschapsvorming.

Wie zijn bij dit project betrokken?

Literatuur voor burgerschapsvorming is een initiatief van Paul Moeyes en Vincent Hernot. Verder zijn vertegenwoordigers van de andere Moderne Talen actief in het Literatuur en Burgerschapsvorming Platform.

Gepubliceerd door  Urban Education 11 december 2020

Project Info

Startdatum 01 mrt 2018
Einddatum 01 dec 2020

Contact

Locatie

Kohnstammhuis (KSH) | Amstelcampus

Wibautstraat 2-4

1091 GM Amsterdam

020 599 5555