Narratief 'Financiële Geletterdheid'

Lectoraat Didactiek van de Maatschappijvakken

Project

Goed kunnen omgaan met je geld is een belangrijke vaardigheid voor een burger in onze samenleving, omdat het de onafhankelijkheid en beslissingsvrijheid van burgers beïnvloedt. Dat veel mensen deze vaardigheid niet onder de knie hebben, blijkt uit het bestaan van een niet onaanzienlijke schuldenproblematiek in Nederland. Het aandeel van de adolescenten die schulden hebben en daarvoor hulp vragen is tussen 2008 en 2013 gestegen van 9 naar 15 procent, terwijl 42 procent van de 18- tot 24-jarigen ten minste één vorm van schulden of betalingsachterstanden heeft, zonder zich ervan bewust te zijn dat dat misschien financiële problemen oplevert. Toch is het onderwerp ‘financiële geletterdheid’ nog geen vast onderdeel van het economiecurriculum in Nederland.

Doel van het project Financiële Geletterdheid

Dit project Financiële Geletterdheid vanuit het lectoraat Didactiek van de Maatschappijvakken stelt zich ten doel daaraan iets te veranderen en richt zich daarbij met name op het vmbo, waar zich de kwetsbaarste groep jongeren bevindt. Kern van het project is een promotieonderzoek dat een innovatief en exploratief karakter heeft om het onderwerp als vast onderdeel van het curriculum in Nederland te vestigen. Het onderzoek wordt gefinancierd door ‘Wijzer in Geldzaken’, een platform dat op initiatief van het Ministerie van Financiën is opgezet (https://www.wijzeringeldzaken.nl/). Hieruit blijkt het bijzondere belang dat vanuit de rijksoverheid aan dit onderzoeksproject wordt gehecht.

Publicaties

Het eerste gepubliceerde artikel is een literatuurreview waarin de internationale stand van kennis over onderwijsprojecten in financiële geletterdheid en hun effectiviteit wordt samengevat. Op basis daarvan is een onderzoek uitgevoerd naar de stand van financiële geletterdheid onder Nederlandse scholieren in het voortgezet onderwijs (vmbo en havo/vwo, derde leerjaar, ca 2000 leerlingen op 22 scholen). Mede hierdoor is een groot aantal docenten op die scholen met het project in aanraking gekomen. Het onderzoek heeft onder andere inzichten opgeleverd over verschillende houdingen van jongeren met diverse migratieachtergronden ten opzichte van omgaan met geld.

Ontwerp- en interventiestudie

Vervolgens is een ontwerp- en interventiestudie opgezet die zich richt op het ontwikkelen van lesmateriaal en het testen van de effecten daarvan. Ook hierbij is een groot aantal scholen betrokken. Het materiaal richt zich op het derde leerjaar van het vmbo. Bij de pilot zijn twee scholen en drie klassen betrokken geweest, bij de definitieve interventie zijn 17 scholen en 940 leerlingen betrokken. Het lesmateriaal wordt in samenwerking met Wijzer in Geldzaken vormgegeven, maar is inhoudelijk geheel onafhankelijk door onze onderzoeker ontwikkeld.

Gepubliceerde artikelen

Op de website van Wijzer in Geldzaken staat een Nederlandse samenvatting van twee gepubliceerde artikelen. WIG is erg enthousiast over de artikelen en het lesmateriaal. Het lesmateriaal komt na afloop van het onderzoeksproject op de website van WIG te staan.

Reacties op het project

Inmiddels hebben we al enkele reacties van bij het project betrokken leraren: ‘Ik leer mijn leerlingen eindelijk kennen.’ ‘Ik had niet verwacht dat mijn leerlingen hier zo serieus mee aan de slag zouden gaan.’ ‘Door de lessen ben ik ook gestart met een spaardoel.‘ ‘Leerlingen vinden het lastig om thuis over geld te praten.’ En van betrokken leerlingen: ‘Ja, het doel van de lessen was duidelijk. De docent wilde dat we aan de slag zouden gaan met een spaardoel, maar dan ook echt.’ ‘Ik heb geleerd dat ik een onbewuste spaarder ben.’ ‘Ik had niet door dat ik per jaar €450 uitgeef aan Redbull drankjes’.

Publicaties/producten

  • Amagir, A., Groot, W., Maassen van den Brink, H., & Wilschut, A. (2018). A review of financial-literacy education programs for children and adolescents. Citizenship, Social and Economics Education, 17(1), 56-80.
  • Amagir, A. (2016). Jong geleerd, is oud gedaan. Effecten van financiële-educatieprogramma’s voor kinderen en adolescenten. Wat werkt? Tijdschrift voor Economisch Onderwijs, oktober 2016 (20-22).
  • Amagir, A., Wilschut, A. & Groot, W. (2018). The Relation between Financial Knowledge, Attitudes towards Money, Financial Self-Efficacy, and Financial Behavior among High School Students in the Netherlands. In M. Förster, R. Happ, W.B. Walstad & C. Asarta (Eds.). Financial Literacy of Students and Young Adults – Determinants and Impacts. Empirische Pädagogik, Issue 3 & 4 (in press).
Gepubliceerd door  Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding 30 augustus 2018

Project Info

Startdatum 21 aug 2018