Lectoraat Kansrijke Schoolloopbanen in een Diverse Stad

Projecten

Het Lectoraat Kansrijke Schoolloopbanen in een Diverse Stad onderzoekt schoolloopbanen in en op weg naar het hbo. Hieronder volgt een beschrijving van de lopende projecten. Neem gerust contact met ons op voor vragen of tips! De onderzoeksrapporten van de afgeronde projecten vindt u in het tabblad 'Publicaties'.

Met dit project wordt onderzocht hoe studentbegeleiding bij diverse opleidingen is ingericht en welke kansen en knelpunten zij zien of ervaren. Op basis van het onderzoek wordt een Scan Studentbegeleiding ontwikkeld waarmee opleidingen zelf aan de slag kunnen om 'onderzoekend te werken aan het versterken van studentbegeleiding'.
Tevens halen we vragen op in de praktijk, zodat onze onderzoekslijn studentbegeleiding optimaal aansluit bij de behoeften van de opleidingen van de HvA. Bovendien vormt dit onderzoek uitgangspunt voor de oprichting van een HvA-breed netwerk Studentbegeleiding (in opdracht van het Programma Persoonlijke Leerpaden en het CBO), zodat opleidingen van elkaars ervaringen kunnen leren en elkaar makkelijker kunnen benaderen. Tijdens de presentatie van de resultaten op 25 oktober is dit Netwerk officieel van start gegaan. Geinteresseerden kunnen lid worden van de Teams-omgeving van het netwerk door een e-mail te sturen naar s.lammertsma@hva.nl .

Met de start van een hbo-studie breekt voor de meeste studenten ook een nieuwe levensfase aan. Hoewel alle nieuwe studenten nieuwe manieren van doen en denken moeten ontwikkelen, vraagt de overgang naar het hbo van sommigen meer dan van anderen. Eerstegeneratiestudenten – studenten die als eerste in hun omgeving deelnemen aan het hoger onderwijs – kunnen niet leunen op de ervaringskennis van ouders of naasten. Bovendien lag een hbo-studie voor hen vaak niet in de lijn der verwachting. In dit onderzoek brengen we verschillende lagen van hun ervaringen in beeld met creatieve methoden gericht op storytelling en storylistening. We onderzoeken hoe deze studenten de relatie tussen zichzelf en het hbo beleven én managen in de eerste periode van hun studie. Hiermee hopen we meer inzicht te krijgen in het proces van starten in het hbo en de actieve transformatie die dit vraagt. Dit biedt aanknopingspunten voor de erkenning, ondersteuning en relatiemanagement die nodig zijn om een goede start mogelijk te maken voor alle studenten.

In samenwerking met het Lectoraat Creative Media for Social Change (HvA).

In het studiejaar 2021-2022 hebben docenten van vijf Amsterdamse vo-scholen deelgenomen aan de leergang Kansrijk Curriculum. Tijdens de leergang is er gewerkt aan curriculumontwikkeling en het bevorderen van kansengelijkheid binnen de eigen schoolcontext. De vraag is nu: hoe zijn curriculumontwikkeling en kansengelijkheid met elkaar verbonden binnen de context van de school? Zijn er knoppen om aan te draaien? Zo ja, welke?

In samenwerking met SLO en Leraar in Amsterdam, een kleurrijk beroep.

De volledige naam van dit NRO-onderzoeksproject is ‘Toegankelijk hoger onderwijs voor, door en na de poort – een integraal perspectief op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in Nederland’. Dit project wordt uitgevoerd door een breed consortium van verschillende hogescholen en universiteiten onder leiding van Louise Elffers.

Het waarborgen van de toegankelijkheid is een breed gedragen doel in het hoger onderwijs (ho). Ondanks deze consensus is nog altijd sprake van significante verschillen in de kansen van studenten met uiteenlopende achtergronden om succesvol in te stromen en te studeren in het hbo en wo. In dit onderzoeksprogramma zoeken we naar een antwoord op de vraag waarom studenten die in Nederland volgens de formele kansenstructuur gelijke toegang hebben tot het ho, in de praktijk toch verschillen in hun kansen om succesvol in, door en uit te stromen. We brengen expliciete en impliciete obstakels in beeld die verschillende studentgroepen op hun route naar en door het ho tegenkomen, en onderzoeken de keuzes en strategieën die zij in reactie hierop maken of hanteren. Het programma is opgezet langs drie onderzoekslijnen. In de eerste onderzoekslijn wordt een integraal beeld van de kansenstructuur van het ho geschetst door de ogen van leerlingen en studenten in po, vo, mbo en ho. In de tweede onderzoekslijn wordt verder ingezoomd op de kansen en belemmeringen rond specifieke sleutelmomenten en voor specifieke studentgroepen. In de derde onderzoekslijn worden praktijken onderzocht die de toegankelijkheid van het ho beogen te verbeteren. Naast individuele opbrengsten van de verschillende deelprojecten, mondt het onderzoeksprogramma uit in een routekaart naar en door het ho, die op interactieve wijze de ontwikkelde kennis ontsluit over sleutelmomenten voor, door en na de poort, de belemmerende en bevorderende factoren op die momenten, en aangrijpingspunten voor het verbeteren van de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in de praktijk.

Kader

De volledige titel van dit onderzoeksproject is: ‘Loopbaanbegeleiding is van iedereen. Voorwaarden en ingrediënten voor passende loopbaanbegeleiding in en op weg naar het hoger onderwijs’. Het onderzoeksteam bestaat uit Daphne Wiersema en Japke Ebbinge (beiden docent-onderzoeker bij de HvA-opleiding Toegepaste Psychologie en ontwikkelaar en uitvoerder van de Leergang Psychologie van de Studiekiezer) en Mieke van Diepen (onderzoeker bij het Lectoraat Kansrijke Schoolloopbanen in een Diverse Stad).

Dit project maakt deel uit van het grotere NRO-onderzoeksproject ‘Toegankelijk hoger onderwijs voor, door en na de poort – een integraal perspectief op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in Nederland’.

Aanleiding

In het licht van toegankelijk hoger onderwijs speelt LOB een belangrijke rol. Goede LOB staat of valt bij de expertise van het docententeam om de leeromgeving loopbaangericht in te richten.

In de Leergang Loopbaancoaching (voorheen Psychologie van de studiekiezer) leren docenten en decanen middels een ‘ontwikkelingsgerichte benadering’ de zoektocht van leerlingen/ studenten voortdurend te ondersteunen (‘loopbaandialoog’). In de praktijk blijkt het soms lastig om het geleerde uit te voeren en ‘de rest van de school’ mee te nemen.

Onderzoek

We zoeken antwoord op de volgende vraag: ‘Wat hebben docententeams nodig om leerlingen/studenten te helpen passende keuzes te maken in hun loopbaan en hoe kunnen docenten geholpen worden om dit te doen?’. We onderzoeken wat docenten (in alle rollen) in het VO, MBO en HBO nodig hebben om leerlingen te begeleiden naar een volgende stap die past bij de aanleg en motivatie, met oog voor -vaak onzichtbare- obstakels voor leerlingen met verschillende achtergronden. Onze benadering is zowel ontwikkelingsgericht als integraal: loopbaanbegeleiding vindt dus niet alleen plaats tijdens speciaal daarvoor ingeroosterde uren.

Dit onderzoeksproject is gestart met het interviewen van alumni van de Leergang Loopbaancoaching . De conclusies vormen het uitgangspunt voor de volgende stappen in het onderzoeksproject (klik hier voor het onderzoeksrapport, of een samenvatting ervan).

In het studiejaar 2020-2021 begeleidden we drie onderwijsinstellingen bij het ontwikkelen en uitvoeren van een professionaliseringstraject: 2 in het VO, 1 instelling met vier locaties in het MBO, en 1 in het HBO. Samen met de onderwijsinstelling maken we keuzes die ertoe leiden dat de leerlingen of studenten beter geholpen worden om zelf passende keuzes te maken.

De trajecten leiden tot een set ingrediënten om loopbaanbegeleiding (meer) van iedereen te maken, en kansen en knelpunten die hierbij komen kijken.

Diversiteit en Inclusie (D&I) staan hoog op de agenda van de HvA. Tegelijkertijd is de kennis over deze thema’s in de organisatie versnipperd en zijn de professionaliseringsmogelijkheden beperkt. Bovendien bestaan er vele, soms concurrerende, interpretaties van wat de termen diversiteit en inclusie betekenen. Wat moet je ermee als docent? In dit onderzoek staan het perspectief en de ervaringen van docenten aan de HvA centraal. Met behulp van interviews en de ontwikkeling en uitvoering van een groepstraining, hopen we meer inzicht te krijgen in verschillende 'manieren van denken en doen' rond diversiteit en inclusie in de onderwijspraktijk. Ook brengen we in kaart wat docenten helpt, of juist belemmert, in de vertaalslag van maatschappelijke discussies en beleidsdoelen naar het klaslokaal. We helpen het debat te ordenen en de professionalisering van docenten te versterken.

Een deel van dit onderzoek voeren wij uit als consortiumpartner van het Kenniscentrum Ongelijkheid, in samenwerking met het Centre of Expertise Urban Education (HvA).

Het zomerbrugprogramma TuneIn, dat gericht is op de voorbereiding van toekomstige (eerstegeneratie-)studenten aan de HvA, is populair. Maar hoe werkt het nu eigenlijk precies, en voor wie? Met een tweetrapsraket van een kwantitatieve effectstudie en een kwalitatieve casestudie houden we de opzet en uitkomsten van TuneIn tegen het licht. We zoeken uit wie het programma bereikt en wat zij eraan hebben, en we vergelijken de theoretische basis van academic capital formation met wise interventions. Op basis hiervan adviseren we over de samenstelling van het programma en aanvullende ondersteuning van beginnende (eerstegeneratie) studenten.

Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met het Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding (HvA).

Studenten van de Faculteit Business en Economie, die in hun eerste jaar besluiten te stoppen met hun studie, kunnen vanaf februari 2023 een module van een half jaar volgen, ‘BOOST’. In deze module oriënteren ze zich gedurende een half jaar op een vervolgstap in hun loopbaan, en versterken ze hun HBO-vaardigheden. Bij de start van de module, en na het doorlopen van de module worden de HBO-vaardigheden en de Loopbaancompetenties van de deelnemers gemeten. Ook vragen we in een groepsgesprek met een steekproef van de deelnemers wat de module, in hun eigen woorden, heeft bijgedragen aan hun ontwikkeling. De loopbaan van studenten die de module hebben gevolgd, en die zich opnieuw hebben ingeschreven aan de HvA, zal gedurende het eerste jaar worden gevolgd. Onder andere switch-gedrag en aantal behaalde studiepunten maken onderdeel hiervan uit. Hiermee krijgen we meer inzicht in de mate waarin en manier waarop de module heeft bijgedragen aan het versterken van deze vaardigheden en competenties.

In het studiejaar 2022-2023 is het Lectoraat betrokken bij het in kaart brengen van de ontwikkeling van loopbaancompetenties bij studenten van de opleiding Toegepaste Psychologie. Deze ontwikkeling wordt gedurende het jaar tweemaal gemeten en in juni worden groepsgesprekken met studenten georganiseerd worden om te achterhalen welke onderdelen van het curriculum, en welk docentgedrag – in hun ogen – hebben bijgedragen aan het versterken van loopbaancompetenties.

Samen met de Vrije Universiteit Amsterdam en het ROC van AMsterdam doen we onderzoek naar ongelijkheid tijdens de transitie van opleiding naar werk. Hoe beperken we ongelijkheid in inzetbaarheid onder Amsterdamse jongeren tijdens de transitie naar de arbeidsmarkt, die mogelijk wordt versterkt door de corona crisis? Op de eerste plaats willen we het ontstaan van ongelijkheid voor én na de transitie naar de arbeidsmarkt beter begrijpen (kennis). Op de tweede plaats willen we bijdragen aan interventies om ongelijkheid onder jongeren te voorkomen of tegen te gaan (advies)

Dit proejct wordt gesubsidieerd door het Kenniscentrum Ongelijkheid.

Studentenwelzijn is een belangrijk thema binnen de HvA. Wanneer het mentaal en fysiek goed gaat met studenten ervaren zij minder belemmeringen bij het studeren. Wat doen andere hogescholen in Nederland om welzijn te bevorderen? Een inventarisatie met aandacht voor borging, onderzoek, aanbod, knelpunten en vraagstukken.

In opdracht van Studentzaken van de HvA.

Met dit project ondersteunt het Lectoraat voortdurend het onderzoekend werken aan studiesucces op de HvA. Docenten die Interventies of maatregelen hebben bedacht of uitgevoerd, of van plan zijn om dit te gaan doen, kunnen met het Lectoraat nadenken hoe zij dit op een onderzoekende manier kunnen gaan doen. Het kan bijvoorbeeld gaan om wijzigingen in het onderwijsprogramma, studentbegeleiding, of toetsing. Het lectoraat heeft verschillende tools ontwikkeld die docenten kunnen helpen om het doorvoeren van dit soort maatregelen op een meer onderzoekende wijze aan te pakken. Doel is het verduurzamen van studiesuccesmaatregelen enerzijds en het verduurzamen van onderzoeksmatig werken op de HvA anderzijds.

Door te participeren in de Werkgroep en Regiegroep Aansluiting van de HvA draagt het Lectoraat ook binnen de aansluitprojecten van de HvA bij aan onderzoekend werken aan aansluiting.

Vertel mij wel/ niet hoe het moet!

Om succesvol te kunnen studeren in het hbo is het van belang dat studenten zich betrokken voelen bij hun onderwijsomgeving (identificatie) en zich ook betrokken gedragen (participatie). Veel interventies in het hbo hebben direct of indirect tot doel de binding tussen student en onderwijsomgeving te versterken. We hebben een meetinstrument ontwikkeld en gevalideerd, aan de hand waarvan opleidingen de betrokkenheid van hun studenten in beeld kunnen brengen. Wil je het instrument gebruiken of inzien, bijvoorbeeld omdat je vragen hebt over betrokkenheid van je eigen studenten, neem dan gerust contact met ons op, om te overleggen over de mogelijkheden. Meer informatie over het meetinstrument vindt u hieronder.

Informatie meetinstrument studentbetrokkenheid hbo
Gepubliceerd door  Lecoraat Kansrijke schoolloopbanen 18 november 2022