Antenne onderzoek naar middelengebruik
Jaarlijkse publicatie
Antenne is een methode om ontwikkelingen in middelengebruik op de voet te volgen en nieuwe trends tijdig waar te kunnen nemen. Antenne is een jaarlijks terugkerend onderzoek dat wordt uitgevoerd in samenwerking met Jellinek Preventie en Verslavingskunde Nederland. In de multi-methodische onderzoeksaanpak wordt zowel kwalitatieve als kwantitatieve informatie verzameld. Antenne Amsterdam bestaat al sinds 1993. Sinds 2017 is er ook een Antenne Gooi en Vechtstreek en in 2019 is gestart met de landelijke regiomonitor Antenne Nederland. In 2020 is een speciale online Corona Special survey gehouden.
Klik op de links hieronder voor de rapporten per regio. Bekijk de Antenne projectpagina.
Amsterdam
In Antenne Amsterdam wordt sinds 1993 jaarlijks het middelengebruik bij jongeren en jongvolwassenen in de hoofdstad in kaart gebracht. Dit gebeurt op basis van een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve methoden. In 2024 verzamelden we informatie via (1) interviews met een 22-koppig uitgaanspanel waarin zij vanuit insidersperspectief of vanuit hun werk als beveiliger, manager of organisator vertellen over het trendsettende uitgaansleven; (2) interviews met een panel kwetsbare jeugd waarin negen professionals (jongeren- en straathoekwerkers) vertellen over diverse jongerengroepen die in Amsterdamse buurten rondhangen; (3) een anonieme survey (vragenlijsten) over middelengebruik onder meer dan duizend bezoekers van Amsterdamse cafés; en (4) analyse van testuitslagen van ruim vijfduizend vrijwillig aangeleverde drugsmonsters bij testservices. Tezamen schetsen de verschillende bronnen een gedifferentieerd beeld van trends in gebruikspatronen en aanbod van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs in Amsterdam.
Antenne Amsterdam 2024
GenZ bestormt de danspodia. Er wordt soms fors gedronken, maar er zijn er ook die willen minderen. Rokers wisselen sigaretten af met vapes. Er zijn zorgen over blowen bij de kwetsbare jeugd. Gebruik van mdma-poeder neemt toe en er wordt vaker cocaïne gebruikt tijdens het uitgaan. Ook 3-mmc, paddodruppels, 2c-b en online gokken zitten in de lift, terwijl de belangstelling voor lachgas verder terugloopt. De drugsmarkt is laagdrempelig en bestaat voornamelijk uit bezorgdiensten die gebruikmaken van drugsmenu’s die via sociale media worden verspreid. Maar wat als 3-mmc wordt verkocht, blijkt dat vaak niet te zijn.
Door de jaren heen volgt Antenne Amsterdam trends op een markt die een steeds uitgebreider middelenrepertoire laat zien. De feestcultuur is meer divers geworden, evenals de momenten die met drugs worden gekruid. Veel illegale middelen worden niet meer alleen op festivals gebruikt. Door de toegankelijkheid van de markt, snelheid van bezorging en brede spreiding van gebruik kan een bijeenkomst ook spontaan ontaarden in een collectieve zucht om te gaan gebruiken. De setting van gebruik is over de volle breedte gevarieerder geworden.
Gooi en Vechtstreek
In Antenne Gooi en Vechtstreek wordt sinds 2017 jaarlijks het gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs in de regio in kaart gebracht. Dit gebeurt op basis van een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve methoden.
Antenne Gooi en Vechtstreek 2023
In 2023 verzamelden we informatie via:
1. interviews met een panel van vier professionals en informele gesprekken met jongvolwassenen die vertellen over de leefwereld, vrijetijdsbesteding en middelengebruik van straat- en uitgaansgroepen;
2. een anonieme survey (vragenlijsten) over middelengebruik onder voetballers en publiek bij tien amateurclubs;
3. analyse van testuitslagen van ruim driehonderd vrijwillig aangeleverde drugsmonsters bij de Hilversumse testservice.
Tezamen schetsen de verschillende bronnen een gedifferentieerd beeld van (trends in) gebruikspatronen en aanbod van genotmiddelen in Gooi en Vechtstreek.
Nederland
Antenne Nederland wordt sinds 2019 uitgevoerd in opdracht van Verslavingskunde Nederland (VKN) in samenwerking met preventiewerkers van verschillende verslavingsinstellingen. In deze landelijke regiomonitor wordt op basis van verhalen en impressies van professionals ‘aan het front’ informatie verzameld over middelengebruik en risico’s bij opgroeiende risicojongeren in dorpen en steden verspreid over Nederland.
Deze landelijke regiomonitor is gebaseerd op de Antenne monitor die sinds 1993 in Amsterdam en sinds 2017 in Gooi en Vechtstreek wordt uitgevoerd.
Antenne Nederland 2023-2024
In de regiomonitor Antenne Nederland 2023-2024 vertellen jongerenwerkers over de leefwereld van risicojongeren, met speciale aandacht voor alcohol- en middelengebruik. Aan de hand van observaties krijgen we een levendig beeld over het middelengebruik in uiteenlopende settings in het weekend, door de week en zelfs soms tijdens het werk. De verscheidenheid aan groepen kleuren de regionale verschillen in dun- en dichtbevolkte gebieden. Maar behalve de regio zien we ook dat de vriendengroep en thuissituatie invloed heeft op het middelengebruik. Net als de sociale media waar nieuwe ontwikkelingen op de drugsmarkt razendsnel hun weg vinden naar gebruikers. Zowel in steden als in dorpen circuleren uitgebreide drugsmenu’s met cannabis, illegale sigaretten en een keur aan harddrugs. Het aanbod speelt in op het gedrag van jongeren; door geld en tijdwinst gedreven. Waarom drie kwartier afreizen naar een coffeeshop in de regio als je in je eigen dorp binnen tien minuten ook al je wiet hebt?
Eerdere publicaties
- Antenne Nederland 2022-2023(opent in nieuw venster)
- Antenne Nederland 2020-2021(opent in nieuw venster)
- Antenne Nederland 2019(opent in nieuw venster)
Corona special
Hoe gaan mensen om met roken, drinken, blowen, andere drugs, gamen en gokken in de coronaperiode? Jellinek en de Hogeschool van Amsterdam zijn destijds een onderzoek gestart om zicht te houden op eventuele veranderingen. Met behulp van de resultaten konden professionals gerichte voorlichting en hulpverlening aanbieden die daar bij aansloot.
De resultaten - internationale publicatie
Cijfers van de Corona Special survey zijn gepubliceerd in een wetenschappelijk artikel Changing patterns of substance use during the coronavirus pandemic: self-reported use of tobacco, alcohol, cannabis, and other drugs in het internationale online tijdschrift Frontiers in Psychiatry.