De kunst van het verliezen

Hoe geef je woorden aan verlies of rouw? Sommige emoties zijn te groot, te overweldigend om er met simpele taal over te praten. En waar woorden te kort schieten, kan kunst soms die leegte vullen. Bijvoorbeeld door het luisteren naar muziek, het lezen van een boek of het bezoeken van theater.

Hoe geef je woorden aan verlies of rouw? Sommige emoties zijn te groot, te overweldigend om er met simpele taal over te praten. En waar woorden te kort schieten, kan kunst soms die leegte vullen. Bijvoorbeeld door het luisteren naar muziek, het lezen van een boek of het bezoeken van theater.

Met schrijver Fen Verstappen praten we over haar boek Moeder af dat ze schreef nadat haar moeder werd getroffen door een hersenbloeding. Hoe is het om afscheid van je moeder te nemen terwijl zij er eigenlijk nog is? Mahat Arab is spoken word artiest en schreef over intergenerationeel trauma. Hoe ga je om met verlies en rouw binnen de familie als daar niet over gesproken wordt? Theatermaker George Tobal maakte de voorstelling LEVEN over drie vrienden waarvan er een plotseling ongeneeslijk ziek wordt. Wat doet de naderende dood met de onderlinge relaties van de vrienden? Bij dit gesprek schuiven violiste Myrthe Helder en cellist Leonard Besseling van Club Classique aan. Zij verzorgen live klassieke muziek bij de voorstelling en spelen ook een aantal werken tijdens dit evenement. Als laatste luisteren we naar Philip en zijn dochter Patsy Kroonenberg. Zij verloren vorig jaar hun vrouw/ moeder Jellie Brouwer. Patsy leest de tekst Ons Huis voor, die ze naar aanleiding van het overlijden schreef en Philip zingt een paar nummers van het album Wherever You Are dat geheel over het overlijden van zou vrouw gaat.

Waarom kozen deze makers ervoor om hun persoonlijke ervaringen te verwerken in kunst en het op deze manier te delen met een breed publiek? Is het maken van kunst voor hen ook onderdeel van een verwerkings- of helingproces?

Over Fen Verstappen

Fen Verstappen (1981) is schrijver en filosoof. Ze debuteerde in 2019 bij Das Mag met de roman Moeder af . “Een moeder krijgt een hersenbloeding. Als ze uit haar coma ontwaakt, is ze niet meer in staat tot communiceren. Verdwenen is de mondige modeontwerper die ze was, met een leven dat tot de rand toe gevuld was met nachtelijke cafébezoeken en hard werken. Haar kinderen proberen de zorg voor hun moeder in hun volwassen levens te passen en hun verlies vorm te geven. Want hoe rouw je wanneer iemand wegvalt maar niet doodgaat? Moeder af is zorgvuldige en tedere roman die zoekt naar woorden voor een ongrijpbaar verlies.” Hiernaast schrijft Fen columns voor onder andere Harper's Bazaar. Later dit jaar verschijnt haar tweede boek De eend en de haas.

Over Mahat Arab

Mahat Arab (1996) is een Arnhemse spoken word-artiest die ondertussen in Amsterdam is neergestreken. Veel van zijn teksten gaan over identiteit, onwennigheid maar ook over de humor die we in ongemak tegen kunnen komen. Bij FLOOR zal hij voordragen over intergenerationeel trauma en verlies binnen zijn familie. Eerder verscheen er werk van hem in De Revisor, Het Parool, ging hij met deBuren op schrijfresidentie naar Parijs, stond hij met zijn werk op De Nacht van De Poëzie, Brainwash Festival, op Lowlands, Down The Rabbit Hole, Zwarte Cross en verschillende zalen door heel Nederland en België heen. In 2021 werd een van zijn gedichten door ILFU bekroond met de winst van hun Verhalenwedstrijd en in 2023 won een verfilming van dit gedicht de prijs voor beste Nederlandse Poëziefilm. Verder is Mahat literair programmamaker bij Poetry Circle, Mensen Zeggen Dingen en een tal van andere locaties door het land heen.

Over Patsy Kroonenberg

Patsy is afgestudeerd als acteur en theatermaker aan de HKU. Ze speelde in voorstellingen van o.a. de Veenfabriek, Orkater, en Theater Oostpool. Ze maakte samen met Hendrik de Pecker voor de Parade 2023 de succesvolle voorstelling Totale Treurnis met als gevolg dat ze dit jaar (2024) met twee voorstellingen op de Parade staat. Op de laatste drie albums van haar vader, Philip Kroonenberg, zingt ze tweede stem en ze treden samen op met de muzikale voorstelling Wherever You Are, een ode aan haar moeder en Philips grote liefde, Jellie Brouwer, die in juni 2023 is overleden. Bij FLOOR doet Patsy de tekst 'Ons Huis' die ze naar aanleiding van het overlijden van haar moeder schreef en Philip zingt een paar van de liedjes van het album Wherever You Are dat daar geheel over gaat.

Over Philip Kroonenberg

Zes jaar na een eerdere kankerdiagnose sloeg eind 2022 opnieuw het noodlot toe bij Philip Kroonenbergs grote liefde Jellie. Ze werd gediagnosticeerd met een andere, ongeneeslijke vorm van kanker. Haar gezondheid verslechterde en ze overleed uiteindelijk in juni 2023. Kroonenbergs nieuwe plaat “Wherever You Are” staat in het teken van deze bewogen periode van ziekenhuisbezoeken, leven tussen hoop en vrees en het uiteindelijke afscheid.

Over Shula Tas (moderator)

Shula is programmamaker, presentator en schrijver. De rode draad in haar projecten is de zoektocht naar een verbinding; tussen heden en verleden, tussen het persoonlijke en de politiek, tussen cultuur en wetenschap. Ze werkt(e) onder andere met Brainwash, De Balie, de Volkskrant, gemeente Amsterdam, KRO-NCRV, Algemeen Dagblad en TU Delft.