Kenniscentrum Maatschappij en Recht

Hoe kun je zorgprofessionals het beste ondersteunen?

Blog door Leonieke Boendermaker en Pauline Goense
Gepost op: 19 mei 2015

Hoe je professionals het beste kunt ondersteunen bij het uitvoeren van interventies zoals ze zijn bedoeld, is een wereldwijd vraagstuk. Lector Leonieke Boendermaker en promovenda Pauline Goense: “Als de tablets de lucht in gaan om foto’s te maken, dan weet je dat ze het interessant vinden.”

Leonieke en Pauline stonden op 4 februari 2015 op het podium tijdens de Nordic Conference on Implementation of Evidence Based Practice In Bergen, Noorwegen.

Wat werkt bij ondersteunen professionals?

Het lectoraat Kwaliteit en Effectiviteit in de Zorg voor Jeugd doet onderzoek naar onder andere de uitvoering van interventies in de praktijk en hoe hulpverleners daarbij ondersteund worden. In het project Wie Helpt De Hulpverlener? zoekt Pauline Goense in nauwe samenwerking met collega’s van Altra Onderwijs & Jeugdhulp en Spirit Jeugd en Opvoedhulp naar kennis over wat werkt bij het ondersteunen van professionals. Over de resultaten van haar review en over de uitkomsten uit interviews met professionals gaven Pauline en Leonieke Boendermaker twee presentaties op het Noorse congres.

Wereldwijd vraagstuk

“Er werden ontzettend veel workshops en presentaties verzorgd,” vertelt Leonieke. “Een behoorlijk deel daarvan ging over dit onderwerp, dus de internationale interesse is er wel degelijk!”. Pauline merkte dat al toen ze in het kader van Wie Helpt De Hulpverlener? literatuuronderzoek deed: “Over de hele wereld wordt gezocht naar antwoord op vragen over waarom het duurzaam kwalitatief goed uitvoeren van interventies belangrijk is en waarom dat tegelijkertijd ook lastig is. Niet op de laatste plaats wil iedereen weten hoe je dat kunt ondersteunen in de praktijk. Daar was ons project ook op gericht. De eerste publicaties zijn inmiddels verschenen.”

Diversiteit in definities

Pauline vertelt dat er ook veel medisch geschoold personeel in de zaal zat: “Zij hanteren een andere definitie van wat een interventie is. Ze beschouwen verrichtingen zoals een drukverband aanleggen ook als interventie. In de jeugdhulp zien we het concept interventie als een samenhangend geheel van handelingen en houdingen. Maar ook in de jeugdhulp zie je diversiteit in definities terug. Onderzoek zoals het onze helpt mee om tot eenheid van taal te komen.”

Vliegende tablets

De ontwikkelingen in de wereld lijken op dit gebied behoorlijk gelijk op te gaan. Maar er zijn ook zeker verschillen, waardoor van elkaar leren goed mogelijk is. “Je weet door de internationale verschillen nooit helemaal zeker of je presentatie de juiste snaar raakt,” aldus de ervaring van Leonieke, “maar op het moment dat je de tablets de lucht in ziet gaan om foto’s van je slides te maken, dan weet je dat ze het interessant vinden.” Pauline: “Zo’n zee van vliegende tablets is een mooi zicht vanaf het podium. Daar wil je dan eigenlijk zelf weer een foto van maken.”

Methodische werkbegeleiding

Leonieke: “Naast literatuurstudies hebben we onder andere 58 uitvoerders van interventies voor jeugdigen met gedragsproblemen geïnterviewd over hetgeen zij nodig hebben om een interventie kwalitatief goed uit te voeren. Daaruit bleek bijvoorbeeld dat ondersteuningsstructuren voor professionals meestal uitgebreider zijn bij vormen van (multi)systeem therapieën en individuele hulp dan bij groepsgerichte trainingen.” Pauline vindt dat jammer, want “een korte training op hoofdlijnen zoals dat gebruikelijk is bij de opleiding van trainers, is inderdaad heel nuttig, maar niet genoeg om iets in de vingers te krijgen en vervolgens dagelijks in praktijk te brengen. Het is heel goed voor het zelfvertrouwen van medewerkers en de uitkomsten van de hulp als je daarnaast ook methodische werkbegeleiding organiseert en terugkomdagen.”

Videofeedback als werkvorm

Daar zou videofeedback een goede werkvorm bij zijn. Volgens Leonieke is dit een bewezen werkzaam element in ondersteuningssystemen. Een belangrijk inzicht hierbij is volgens Pauline dat er bij hulpverleners angst bestaat dat de video-opnames ook worden gebruikt als beoordelingssysteem “Als zij het gevoel hebben dat ze constant beoordeeld en afgerekend worden, zie je dat ze minder open staan voor de begeleiding.” De oplossing waarmee dit risico te ondervangen is, formuleert ze heel duidelijk: “Supervisie (methodische werkbegeleiding) moet niet verweven raken met die zogenoemde accountability. Als leidinggevende en supervisor moet je dus ook heel actief duidelijk maken dat dat niet zal gebeuren.”

Toepasbaar in de praktijk

Het project Wie Helpt De Hulpverlener? is bijna ten einde. In juni organiseren de projectmedewerkers een slotconferentie. Pauline: “We hebben nu belangrijke informatie en een paar mooie producten liggen, waaronder een Toolkit Videofeedback. Deze gaan we presenteren op de conferentie. Intussen hebben we al een instructiefilmpje over videofeedback online gezet met een bijbehorend toolkit zodat er ook meteen mee aan de slag kan worden gegaan. Leonieke: “Het wordt een mooie en waardige afsluiter met veel verdiepende informatie. De producten zijn direct toepasbaar in de praktijk. Daar zullen professionals die er nu al mee werken over komen vertellen. We hopen dat er ook docenten aanschuiven, want de vervolgstap is het bepalen hoe we alles wat we ontdekt hebben in het onderwijs aan toekomstige hulpverleners kunnen inbedden.”

Meer informatie

Zie www.hva.nl/whdh voor meer informatie over de conferentie, de instructiefilm videofeedback en andere producten van het project ‘wie helpt de hulpverlener’.